Thời gian qua, việc bố trí vốn đầu tư phát triển nguồn ngân sách nhà nước (NSNN) thực hiện theo Quyết định số 60/2010/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN giai đoạn 2011 - 2015 (QĐ 60). Theo đánh giá của Bộ KH&ĐT, qua thực hiện QĐ 60 có thể thấy, các bộ, cơ quan trung ương và các địa phương đều nhất trí cao về sự cần thiết của việc ban hành các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển bằng nguồn NSNN, tạo cơ sở pháp lý thống nhất để phân bổ, quản lý, sử dụng nguồn vốn này có hiệu quả. Việc phân nhóm, ngành, lĩnh vực đầu tư trong QĐ 60 về cơ bản đầy đủ, hợp lý. Việc áp dụng các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư trong giai đoạn 2011 - 2015 đã góp phần quan trọng thúc đẩy tái cơ cấu đầu tư và tái cơ cấu các ngành, vùng lãnh thổ; cơ bản bảo đảm tương quan hợp lý giữa phát triển kinh tế và an sinh xã hội, giữa các ngành, lĩnh vực, các địa phương, vùng miền núi, biên giới, hải đảo, vùng đồng bằng dân tộc thiểu số và các vùng khó khăn khác;… 

Tuy nhiên, tổng hợp của Bộ KH&ĐT cho thấy, trong quá trình thực hiện QĐ 60 cũng còn một số hạn chế, như việc phân loại ngành, lĩnh vực chưa bao quát hết các ngành, lĩnh vực sử dụng vốn NSNN và trong một số trường hợp chưa cụ thể hóa hết các nội dung của từng lĩnh vực; số lượng chương trình mục tiêu nhiều, mục tiêu của các chương trình lại quá rộng, vượt quá khả năng cân đối vốn, dẫn đến bố trí vốn dàn trải, nhiều trường hợp bố trí vốn trùng lắp, gây lãng phí, giảm hiệu quả đầu tư; hầu hết các chương trình đều có yêu cầu các địa phương phải bố trí một tỷ lệ vốn đối ứng nhất định từ ngân sách địa phương, trong khi cân đối ngân sách ở hầu hết các địa phương nhận hỗ trợ từ ngân sách trung ương còn rất khó khăn, nên việc thực hiện quy định này chưa nghiêm chỉnh. Về trách nhiệm của các cấp chính quyền địa phương trong quản lý, sử dụng vốn bổ sung có mục tiêu, ở một số nơi chưa khắc phục được tình trạng ỷ lại vào nguồn vốn hỗ trợ của Trung ương, phê duyệt quá nhiều dự án hoặc điều chỉnh tăng quy mô vốn của dự án trong danh mục đã được hỗ trợ, không tính đến khả năng cân đối vốn, làm kéo dài thời gian thi công, chậm đưa công trình vào sử dụng, phát huy hiệu quả;… 

Dự thảo Quyết định Ban hành các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN giai đoạn 2016 - 2020 sẽ khắc phục những hạn chế của QĐ 60. Thứ trưởng Bộ KH&ĐT Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh, quyết định này khi ban hành sẽ là căn cứ để xây dựng kế hoạch đầu tư trung hạn và hàng năm nguồn NSNN giai đoạn 5 năm tới. Quyết định có ý nghĩa quan trọng đối với việc đổi mới cơ cấu đầu tư công, đảm bảo việc phân bổ vốn đúng mục tiêu, bố trí vốn hiệu quả, tránh tràn lan, lãng phí, bảo đảm phân bổ nguồn lực cho các địa phương minh bạch, công bằng…

Theo bà Nguyễn Thị Phú Hà, Vụ trưởng Vụ Tổng hợp kinh tế quốc dân thuộc Bộ KH&ĐT, quan điểm xây dựng các nguyên tắc, tiêu chí và định mức phân bổ vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN giai đoạn 2016 - 2020 là phải phù hợp với các quy định của Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách nhà nước; phải nhằm góp phần thực hiện các mục tiêu, định hướng của Chiến lược phát triển kinh tế - xã hội 10 năm 2011 - 2020, Kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội 5 năm 2016 - 2020 và các quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội, quy hoạch phát triển ngành, lĩnh vực; bảo đảm sử dụng có hiệu quả vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN, khắc phục tình trạng đầu tư phân tán, dàn trải, hiệu quả thấp trong thời gian qua; kế thừa các ưu điểm, kết quả đạt được, khắc phục hạn chế của QĐ 60; bảo đảm tính công khai, minh bạch, công bằng và góp phần tích cực vào việc tăng cường công tác cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng. 

 

 Ảnh: LTT

Góp ý cho Dự thảo, nhiều ý kiến từ đại diện các địa phương cho rằng, liên quan đến các chương trình mục tiêu quốc gia, cần sửa đổi quy định ngân sách trung ương chỉ hỗ trợ các dự án nhóm B trở lên, vì các địa phương nhỏ chủ yếu thực hiện các dự án nhóm C; xem xét lại việc giảm bớt số chương trình mục tiêu quốc gia và chương trình mục tiêu. Một số ý kiến đề nghị rà soát lại việc phân loại ngành, lĩnh vực được sử dụng vốn đầu tư phát triển nguồn NSNN giai đoạn 2016 - 2020, không nên quá cụ thể vì càng cụ thể càng thiếu; bổ sung thêm tiêu chí phân bổ vốn để phù hợp với đặc thù một số địa phương, vùng miền,…

Thứ trưởng Nguyễn Chí Dũng cho biết, Bộ KH&ĐT sẽ tiếp tục rà soát lại dự thảo Quyết định trên cơ sở tiếp thu các ý kiến tại Hội thảo. Theo Thứ trưởng Nguyễn Chí Dũng, Ban soạn thảo sẽ cân nhắc việc phân ngành, lĩnh vực tại Dự thảo để làm sao không quá cụ thể vì càng cụ thể càng thiếu, nhưng cũng không quá chung chung. Quan điểm của Ban soạn thảo về tiêu chí phân bổ là càng nhiều tiêu chí sẽ càng khó thực hiện, chỉ nên đưa ra những tiêu chí cơ bản, sau đó tính toán cụ thể đối với từng bộ, ngành, địa phương. Bộ KH&ĐT sẽ rà soát lại các tiêu chí sao cho hài hòa, hợp lý nhất giữa các địa phương. Tuy nhiên, Thứ trưởng Nguyễn Chí Dũng cũng nhấn mạnh, việc cân bằng hài hòa giữa tất cả các địa phương là rất khó, cần đặt mục tiêu vì cái chung, để đất nước phát triển tốt nhất.