Luật Đất đai 2013 quy định có tính nguyên tắc chung về các loại thủ tục hành chính (TTHC) về đất đai, nội dung và hình thức công khai TTHC về đất đai; chỉ quy định cụ thể về trình tự, thu hồi đất vì mục đích quốc phòng, an ninh, phát triển kinh tế - xã hội vì lợi ích quốc gia, lợi ích công cộng, còn các TTHC khác giao Chính phủ quy định cụ thể. Luật Đất đai 2013 còn bổ sung quy định về việc xây dựng hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai, giao diện điện tử trong lĩnh vực đất đai, quy định các hình thức đăng ký đất đai trên giấy và đăng ký qua mạng có giá trị pháp lý như nhau. Luật đã bổ sung quy định xử lý trách nhiệm của người thực thi công vụ mà có hành vi vi phạm trong quá trình thực hiện các thủ tục hành chính và thực thi chính sách, pháp luật về đất đai.

 

Nghị định số 43/2014/NĐ-CP ngày 15/5/2014 của Chính phủ quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đất đai và các Thông tư quy định chi tiết thi hành Luật đã được xây dựng theo hướng lồng ghép các TTHC về đầu tư, xây dựng, tài chính, loại bỏ các thủ tục con; đơn giản hóa thành phần hồ sơ; quy định cụ thể việc cung cấp thông tin và luân chuyển hồ sơ giữa các cơ quan nhà nước trong quá trình thực hiện thủ tục, rút ngắn thời gian thực hiện thủ tục. Bộ TN&MT cũng đã ban hành 11 Thông tư, trong đó có hướng dẫn về hồ sơ thực hiện TTHC về đất đai để áp dụng chung trong cả nước ngay từ thời điểm Luật Đất đai 2013 có hiệu lực thi hành.

 

Theo đại diện Bộ TN&MT, căn cứ quy định của Luật Đất đai 2013 và các Nghị định, Thông tư quy định chi tiết thi hành Luật, tổng số TTHC về đất đai là 41 thủ tục đối với nơi đã thành lập Văn phòng đăng ký đất đai một cấp (giảm 30 thủ tục so với bộ thủ tục đã công bố trước đây), 62 thủ tục đối với nơi chưa thành lập Văn phòng đăng ký đất đai một cấp (giảm 9 thủ tục so với bộ thủ tục đã công bố trước đây).

 

Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ đã quy định tổng thể thời gian giải quyết đối với từng TTHC về đất đai theo hướng nhiều thủ tục giảm thời gian thực hiện so với trước đây. Đáng chú ý, bổ sung quy định cưỡng chế kiểm đếm bắt buộc để lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư nhằm khắc phục trường hợp người có đất thu hồi không hợp tác trong kiểm đếm, dẫn đến kéo dài thời gian thực hiện thủ tục. Việc quyết định thu hồi đất và phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư được thực hiện trong cùng một ngày. Trong thời hạn 30 ngày kể từ ngày quyết định thu hồi đất, cơ quan, tổ chức có trách nhiệm bồi thường phải chi trả tiền bồi thường, hỗ trợ cho người có đất thu hồi (pháp luật về đất đai trước kia không quy định cụ thể thời gian chi trả). Nghị định số 43/2014/NĐ-CP của Chính phủ không quy định cụ thể về hồ sơ thực hiện thủ tục mà giao Bộ TN&MT quy định cụ thể để thuận tiện và chủ động hơn trong việc cắt giảm, đơn giản các loại giấy tờ trong hồ sơ thực hiện. Bãi bỏ “phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư”; bãi bỏ “dự án đầu tư đã được xét duyệt” và thay bằng “bản sao giấy chứng nhận đầu tư hoặc văn bản chấp thuận đầu tư kèm theo thuyết minh dự án đầu tư”… Bãi bỏ quy định UBND cấp xã xác nhận tình trạng tranh chấp đối với trường hợp đăng ký, cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất mà người sử dụng có giấy tờ về quyền sử dụng đất, quyền sở hữu tài sản gắn liền với đất. Đây là nội dung gây nhiều ách tắc nhất trong quá trình cấp Giấy chứng nhận trước đây…

 

Tại buổi họp báo công bố bộ thủ tục hành chính về đất đai, Thứ trưởng Bộ TN&MT Trần Hồng Hà nhấn mạnh, để đẩy mạnh cải cách TTHC về đất đai, trong thời gian tới Bộ TN&MT sẽ tăng cường giám sát, thanh tra, kiểm tra việc thực thi các quy định TTHC về đất đai tại các địa phương để kịp thời chấn chỉnh và xử lý các sai phạm; Tập trung đôn đốc, hướng dẫn và chỉ đạo các địa phương kiện toàn và tổ chức lại Văn phòng đăng ký đất đai, Tổ chức phát triển quỹ đất một cấp trước ngày 31/12/2014 theo chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ; Tập trung và đẩy nhanh việc xây dựng hệ thống thông tin đất đai, cơ sở dữ liệu đất đai phục vụ đa mục tiêu, tạo điều kiện để thực hiện giao dịch điện tử và tin học hóa trong việc thực hiện TTHC trong lĩnh vực đất đai nhằm đơn giản và rút ngắn thời gian thực hiện.